The website is currently under maintenance. We apologise for the inconvenience.
Pobierz aplikację FND Android Aapp IoS App
Linki do stron o FND Informacja zwrotna Przekaż darowiznę Język
  • Polski

Niepokój / Panika

Niepokój/Panika

Lęk i panika są częste u pacjentów z czynnościowymi i dysocjacyjnymi objawami neurologicznymi, ale nie zawsze występują. Lęk i panika są również bardzo częste w przypadku padaczki i innych schorzeń neurologicznych.

…Uczucie rozbicia, napięcie lub niepokój, łatwe zmęczenie lub znużenie, problemy z koncentracją, drażliwość, znaczne napięcie mięśni i trudności ze snem… to podstawowe cechy nadmiernego zamartwiania się lub niepokoju…

Warto jednak wyjaśnić kilka rzeczy w odniesieniu do FND:

• Nawet jeśli doświadczasz ataków lęku lub paniki, nie oznacza to, że jest to przyczyną Twoich objawów czynnościowych. Odpowiadanie na pytania lekarzy i innych osób o samopoczucie może być trudne, ale dobry lekarz zawsze powinien spytać Cię o emocje, niezależnie od Twojej diagnozy. Dla przykładu, pacjenci ze stwardnieniem rozsianym mogą cierpieć na stany lękowe i depresję. Kiedy tak się dzieje, jakość ich życia na ogół spada. Dlatego też ważne jest, aby zrobić wszystko, co możliwe, aby leczyć zaburzenia emocji, które dodatkowo wpływają negatywnie na codzienne funkcjonowanie pacjenta.

• Przyznanie się do lęków lub ataków paniki nie oznacza, że jesteś „psychiczny”, „straciłeś głowę”, „masz słabą wolę” lub jakąkolwiek inną negatywną cechę. Zaburzenia emocjonalne bywają stygmatyzowane, ale nie ma ku temu powodów. Są one taką samą chorobą jak inne i wymagają diagnozy oraz leczenia.

• Najczęstszą przyczyną niepokoju i zmartwień u pacjentów z objawami czynnościowymi jest obawa związana z samymi objawami. Być może zadajesz sobie pytania takie jak: Z czego wynikają moje objawy? Dlaczego nikt mi nie wierzy? Czy wariuję? Czy w przyszłości stanę się niepełnosprawny? Czasami niepokój o zdrowie sam w sobie jest przytłaczającym problemem.

• Dla niektórych osób z FND zaburzenia lękowe, w tym panika i PTSD, stanowią poważny problem, którym należy się zająć tak samo jak objawami FND. Bez leczenia objawów lęku może być bowiem trudno pozbyć się objawów czynnościowych. Więcej na ten temat znajdziesz w dziale dotyczącym terapii psychologicznej.

Wielu pacjentów nie zdaje sobie sprawy, jak stawiana jest diagnoza lęku lub ataków paniki. Oto powszechnie stosowane kryteria diagnozowania tych schorzeń, opracowane przez Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne (DSM-IV i DSM-5):

Psychiatra i psycholog nie powinni opierać diagnozy wyłącznie na zaznaczaniu punktów w kwestionariuszu. Istoty ludzkie są bardziej skomplikowane. Większość specjalistów zajmujących się zdrowiem psychicznym traktuje te rzeczy jedynie jako ramy. Umieściłem je jednak, abyś mógł przyjrzeć się objawom i sam zdecydować, czy jest to zagadnienie warte poznania.

Lęk uogólniony

A. Co najmniej 6 miesięcy „nadmiernego niepokoju i zamartwiania się” różnymi wydarzeniami i sytuacjami. Określenie „nadmierne” można interpretować jako „więcej, niż można by się spodziewać w przypadku konkretnej sytuacji lub zdarzenia”. Większość ludzi odczuwa niepokój z powodu pewnych rzeczy, ale intensywność lęku jest zazwyczaj wprost proporcjonalna do ciężkości sytuacji.

B. Występują znaczne trudności w kontrolowaniu lęku i zmartwień. Jeśli komuś bardzo trudno jest utrzymać kontrolę, zrelaksować się lub poradzić sobie z lękiem i zmartwieniami, to kryterium to jest spełnione.

C. Obecność, przez większość dni w ciągu ostatnich sześciu miesięcy, 3 lub więcej (tylko 1 w przypadku dzieci) następujących objawów:

D. Objawy nie są lepiej wytłumaczalne innym zaburzeniem psychicznym.

E. Objawy powodują „klinicznie istotny dyskomfort” lub problemy z funkcjonowaniem w życiu codziennym. Czy dyskomfort jest „klinicznie istotny” oceniane jest przez lekarza. Niektórzy ludzie mogą mieć wiele z wyżej wymienionych objawów i radzą sobie z nimi na tyle dobrze, aby utrzymać wysoki poziom funkcjonowania.

F. Stan ten nie jest spowodowany substancją lub problemem medycznym.

Atak paniki

Atakiem paniki jest nazywamy krótki okres intensywnego strachu lub dyskomfortu, podczas którego cztery (lub więcej) z następujących objawów rozwinęły się nagle i osiągnęły szczyt w ciągu 10 minut:

  1. kołatanie serca, mocne bicie serca lub przyspieszone tętno
  2. pocenie się
  3. drżenie
  4. uczucie duszności
  5. uczucie zadławienia
  6. ból lub dyskomfort w klatce piersiowej
  7. nudności lub bóle brzucha
  8. zawroty głowy, omdlenia
  9. derealizacja (poczucie nierzeczywistości) lub depersonalizacja (oddzielenie od siebie)
  10. strach przed utratą kontroli lub szaleństwem
  11. strach przed śmiercią
  12. parestezje (uczucie drętwienia lub mrowienia)
  13. dreszcze lub uderzenia gorąca

Agorafobia

  1. Agorafobią nazywamy lęk przed znalezieniem się w miejscach lub sytuacjach, z których ucieczka może być trudna (lub zawstydzająca), lub w których pomoc może nie być dostępna w przypadku ataku paniki. Lęki agorafobiczne zazwyczaj występują w charakterystycznych sytuacjach, które obejmują np. przebywanie samotnie w domu, w tłumie lub w kolejce, na moście; podróżowanie autobusem, pociągiem lub samochodem.
  2. Osoba z agorafobią unika sytuacji napawających lękiem (np. ogranicza ilość podróży) lub stara się zapewnić sobie towarzystwo i wsparcie w takich momentach. Jeśli pomimo unikania znajdzie się w sytuacji postrzeganej jako zagrażająca osoba taka czuje wyraźny niepokój, może także doświadczyć ataku paniki.
  3. Lęku lub fobicznego unikania nie można lepiej wytłumaczyć innym zaburzeniem psychicznym.

Zespołu stresu pourazowego

Kryterium A: stresor (wymagany przynajmniej jeden)

Osoba była narażona na: śmierć, groźbę śmierci, rzeczywiste lub zagrażające poważnymi obrażeniami zdarzenie, faktyczną lub zagrażającą przemoc seksualną i do narażenia doszło w jednej z następujących sposobów:

Kryterium B: traumatyczne wydarzenie jest ciągle doświadczane na nowo na jeden lub kilka sposobów:

Kryterium C: unikanie bodźców związanych z traumą po urazie w następujący sposób:

Kryterium D: negatywne zmiany w funkcjonowaniu poznawczym i nastroju (wymagane dwa)

Negatywne myśli lub uczucia, które rozpoczęły się lub nasiliły po urazie, w następujący sposób:

Kryterium E: pobudzenie i reaktywność związane z traumą, które rozpoczęły się lub nasiliły po urazie, w następujący sposób:

Ponadto psychiatrzy wymagają, aby objawy te występowały przez co najmniej miesiąc, aby powodowały trudności dla danej osoby i nie były spowodowane inną przyczyną.