Zespół po wstrząśnieniu mózgu to zestaw dolegliwości fizycznych i poznawczych, które czasami pojawiają się po niegroźnym urazie głowy.
Do objawów tego zespołu należą:
Nasza grupa badawcza z Uniwersytetu w Edynburgu stworzyła nową stronę internetową specjalnie dla pacjentów z zespołem pourazowym po łagodnym urazie głowy. Znajdziesz ją pod tym linkiem.
Kiedy lekarze mówią o łagodnym urazie głowy, niekoniecznie mają na myśli uderzenie w głowę. Niewielki uraz głowy to określenie zespołu objawów, do których dochodzi w wyniku wypadku. W ich skład wchodzi krótka utrata przytomności (trwająca mniej niż 15 minut) i krótkotrwała utrata pamięci (trwająca mniej niż jedną godzinę).
Wstrząśnienie mózgu nie ma powszechnie przyjętej definicji, ale ogólnie oznacza uderzenie w głowę bez utraty przytomności lub amnezji, w wyniku którego pojawiają się pewne określone objawy. W ciągu pierwszych kilku godzin i dni po wstrząśnieniu mózgu normalne jest odczuwanie zawrotów głowy, pogorszenia koncentracji i pozostałych objawów wymienionych na liście powyżej. Z dużych badań wiadomo, że po łagodnym urazie głowy lub wstrząśnieniu mózgu objawy zwykle ustępują w ciągu dni, tygodni lub co najwyżej kilku miesięcy.
Czasami istnieją objawy mają konkretne przyczyny. Dla przykładu, uderzenie w głowę może spowodować przemieszczenie „piasku” w części ucha odpowiedzialnej za równowagę, powodując zawroty głowy (stan ten nazywamy łagodnymi położeniowymi napadowymi zawrotami głowy (BPPV)).
W wyniku urazu głowy może dojść do szeregu powikłań, które widoczne są w badaniach przeprowadzanych przez lekarzy, ale zazwyczaj nie można znaleźć konkretnej przyczyny objawów, których doświadcza pacjent.
W zespole po wstrząśnieniu mózgu objawy utrzymują się dłużej niż można by się było spodziewać na podstawie charakteru urazu. Często z czasem objawy te stają się coraz bardziej uciążliwe, co odróżnia je od fizycznych objawów pourazowych, które mają największe nasilenie bezpośrednio po urazie i z czasem ustępują.
Dzieje się tak, ponieważ po urazie głowy „pokrętła głośności” w ścieżkach układu nerwowego zostają „podkręcone”. Należą do nich ścieżki bólowe, a także ścieżki czuciowe zaangażowane w objawy takie jak zawroty głowy. Mózg zazwyczaj bardzo dobrze filtruje doznania, dzięki czemu możemy skoncentrować się na tych, których potrzebujemy. Po uderzeniu w głowę proces ten zostaje zakłócony, przez co do świadomości przedostają się dodatkowe sygnały bólowe i sensoryczne.
Zwykle „pokrętła głośności” w mózgu w miarę upływu czasu od urazu są ponownie skręcane, a „filtry mózgowe” wracają do swojej prawidłowej pracy. W zespole powstrząśnieniowym pokrętła te pozostają jednak zwiększone lub nawet z czasem ulegają dalszemu podkręceniu.
Sytuację pogarsza jeszcze dodatkowo szok wywołany uderzeniem w głowę i obawa, że doszło do jakiejś formy trwałego uszkodzenia mózgu.
Ale tak jak w przypadku wszystkich zaburzeń czynnościowych, również przy objawach zespołu powstrząśnieniowego nie ma powodów do zmartwienia i smutku, ponieważ nie zagrażają one bezpośrednio życiu i zdrowiu. Niepokój i smutek mogą wręcz nasilać te objawy!
Krótko mówiąc, nie.
Objawy tego zespołu są wywołane uderzeniem w głowę, podczas którego mogło dojść do minimalnego uszkodzenia mózgu. Ale nie zapominaj, że dorośli tracą komórki mózgowe każdego dnia.
Jeśli było to drobne uszkodzenie mózgu, to po upływie 8–12 tygodni jest już bardzo mało prawdopodobne, aby którykolwiek z pozostałych objawów był spowodowany tym uszkodzeniem. Nie ma już fizycznej przyczyny objawów, ale w wyniku traumy ośrodkowy układ nerwowy zaczął działać inaczej i to właśnie z tego powodu objawy się utrzymują. Innymi słowy, są to czynnościowe objawy neurologiczne.
Dolegliwości takie jak zawroty głowy, pogorszenie koncentracji i zmęczenie właściwie niczym się nie różnią od tych, które występują u pacjentów z zaburzeniami czynnościowymi, którzy nie przebyli urazu głowy. Dlatego też porady na ich temat zawarte na tej stronie mogą być pomocne również Tobie.
W jednym z najbardziej niezwykłych badań na ten temat przeprowadzonych w ostatnich latach grupa z Australii wykazała, że odsetek osób hospitalizowanych po lekkim uderzeniu w głowę, u których wystąpiły objawy powstrząśnieniowe, był dokładnie taki sam, jak u osób hospitalizowanych z powodu łagodnego urazu kończyny górnej, dolnej lub inną część ciała z wyjątkiem głowy. (Meares i wsp. Łagodne urazowe uszkodzenie mózgu nie pozwala przewidzieć ostrego zespołu pourazowego. JNNP 2008;79:300–6)
Dowody sugerują więc, że istnieje „zespół pourazowy” z zespołem objawów, które pojawiają się niezależnie od tego, jaka część ciała uległa urazowi. To kolejny dowód na to, że „uszkodzenie mózgu”, czyli to, czym zwykle martwią się ludzie, nie jest bezpośrednią przyczyną tych objawów.
Większość objawów zespołu powstrząśnieniowego można traktować jako objawy czynnościowe, które nie są bezpośrednio spowodowane uderzeniem w głowę.
Więcej informacji na ten temat znajdziesz na podstronach poświęconych: zawrotom głowy, zmęczeniu, zaburzeniom pamięci i koncentracji, zaburzeniom snu, bólom głowy, stanom lękowym, objawom czuciowym i innym.
Należy pamiętać o kilku szczególnych aspektach leczenia zespołu powstrząśnieniowego:
Nasza strona internetowa ani nie zachęca ani nie zniechęca do ubiegania się o odszkodowanie, ale zrozumienie, w jaki sposób procedura z nim związana może oddziaływać na objawy powstrząśnieniowe, może okazać się pomocne.
Więcej informacji na temat zespołu powstrząśnieniowego można znaleźć pod tymi linkami:
Mayo Clinic – informacje na temat zespołu powstrząśnieniowego
Headway – informacje na temat brytyjskiej organizacji charytatywnej zajmującej się urazami mózgu w zakresie drobnych urazów głowy i wstrząśnienia mózgu
NHS Choices– Wielka Brytania
Przekierujemy Cię na stronę darowizn Uniwersytetu w Edynburgu, która umożliwia bezpieczne przekazywanie darowizn na rzecz naszej inicjatywy. Darowizny przekazujemy na utrzymanie witryny i dalsze badania w dziedzinie FND.
